Wat is een matrixvraag

Een matrixvraag, ook wel een tabelvraag genoemd, is een vraagtype dat gebruikt wordt bij het uitvoeren van kwantitatief onderzoek. De vraag bevat meerdere rijen met vragen of stellingen en eveneens meerdere kolommen met antwoordopties. Vaak zijn dit meerpuntsschalen (zogeheten Likert-schalen), zodat bekend wordt in welke mate men het eens of oneens is met een vraag of stelling. Een matrixvraag is een vraagtype waarmee relatief snel veel vragen gesteld kunnen worden. Wel dient dit vraagtype zorgvuldig ingezet te worden. Er kleven namelijk wat risico’s aan.

Tegenwoordig is het gebruik van een matrixvraag alles behalve onomstreden. En daar valt ook het nodige voor te zeggen. Dat neemt niet weg dat, mits juist toegepast, een dergelijke vraag prima te gebruiken is in een vragenlijst. Daarom staan hieronder zowel de voordelen als nadelen weergegeven. We besluiten dit artikel met wat tekst en uitleg over hoe een matrixvraag het beste toegepast kan worden.

Voordelen van een matrixvraag

Ondanks dat bij een onderzoek niet zomaar naar het gebruik van een matrixvraag moet worden gegrepen, biedt dit vraagtype zonder twijfel een aantal voordelen. Onderstaand lijstje maakt dit duidelijk.

• Het eerste voordeel hebben we al genoemd, maar zetten we voor de volledigheid ook in dit lijstje. Met dit vraagtype is het mogelijk om relatief snel en laagdrempelig veel vragen voor te leggen aan een respondent. Een tabelvraag moet wel heel omvangrijk zijn wil deze niet op een A4tje of op een enkele webpagina passen.
• Een ander voordeel is dat je eenvoudig een groot en belangrijk onderwerp van het onderzoek kunt opdelen in stukjes en in een enkel overzicht kan voorleggen aan de respondent
• En omdat deze kleine stukjes van het grotere geheel allemaal op dezelfde wijze worden beantwoord, de antwoordenopties in de kolommen blijven immers bij iedere subvraag of stelling gelijk, kunnen deze kleine stukjes op dezelfde manier geanalyseerd en vergeleken worden.

Nadelen van een matrixvraag

Daar waar de tabelvraag voordelen heeft, kleven er ook de nodige nadelen aan. Dat blijkt wel uit onderstaande lijst.

• Een matrixvraag is een log vraagtype met een slechte reputatie. Een respondent kan bij het zien van zo’n vraag direct genoeg hebben van het onderzoek en verdere deelname staken.
• Het is een erg saaie vraag en dat is een slecht teken in de tijd van gamification, waarbij vragenlijsten ook leuk moeten zijn om in te vullen.
• De vraag nodigt uit tot het geven van onjuiste antwoorden. Met enige regelmaat zal een respondent namelijk rechtdoor de vraag gaan, het zogeheten straightlining. Zo is de vraag snel, maar niet naar waarheid beantwoord en treedt bias op.
• Het is de doodsteek voor een vragenlijst en dus een marktonderzoek wanneer zelfs meerdere matrixvragen na elkaar worden opgenomen in de vragenlijst. Het is dan zeker dat de antwoorden die uit deze vragen komen met de nodige korrels zout moeten worden genomen.
• Een matrixvraag getuigt tot slot van weinig creativiteit en doortastendheid. Immers worden in een klap zo veel vragen gesteld dat het lijkt alsof een onderzoeker geen keuze kon maken tussen wat echt belangrijke informatie is om te verkrijgen en wat niet. In de praktijk zal namelijk altijd blijken dat veel van de subvragen helemaal niet geanalyseerd zullen worden, omdat ze niet belangrijk genoeg zijn.

Hoe pas je de matrixvraag nu goed toe in een onderzoek