Wat is non-respons

Non-respons is de term voor alle personen die wel aan een marktonderzoek deel hadden kunnen nemen, maar dit niet gedaan hebben. Het komt voornamelijk voor bij kwantitatief onderzoek, al is er ook sprake van non-respons bij kwalitatief onderzoek. Bijvoorbeeld wanneer iemand niet komt opdagen bij een groepsdiscussie bijvoorbeeld. Afhankelijk van het type onderzoek kan wel nog achterhaald worden wat de reden was om niet deel te nemen. Met deze informatie kan vervolgens nog een non-respons analyse gedaan worden.

Een onderzoeker kan nog zo graag willen dat een volledige steekproef uiteindelijk deelneemt aan het onderzoek. Dit is echter een utopie. Er zullen altijd mensen zijn die niet kunnen of zullen deelnemen. Zoals hierboven al aangegeven, komt het fenomeen non-respons voornamelijk voor bij kwantitatief onderzoek. Het gaat hierbij nu eenmaal om het verzamelen van veel respondenten en dus is de kans dan zeer aanwezig dat potentiële respondenten niet meedoen. Maar ja, iemand kan op de datum waarop een groepsdiscussie plaats zou vinden of het open interview gehouden zou worden toch ziek of verhinderd zijn. Dat is net zo goed non-respons.

De invloed bij kwalitatief onderzoek is echter niet zo groot. Een enkele afwezige op alle deelnemers aan een kwalitatief onderzoek heeft weinig tot geen invloed. Bij kwantitatief onderzoek hoeft dat ook niet het geval te zijn. Bijvoorbeeld wanneer de overgrote meerderheid toch deelneemt aan het onderzoek. Dan zal dat weinig of geen effect hebben op de resultaten.

Maar het kan ook totaal anders uitpakken en dat risico bestaat wanneer het aandeel van de niet responderende personen uit een steekproef groot is. Dit kan namelijk een klein of zelfs groot probleem gaan vormen bij de data analyse en het vervolgens rapporteren van de resultaten.

Het eerste probleem kan zijn dat de beide groepen, dus respondenten aan de ene kant en non-respondenten aan de andere kant, van elkaar verschillen qua achtergrond. Dat betekent simpelweg dat de resultaten niet gebaseerd zijn op een goede dwarsdoorsnede van de totale onderzoekspopulatie. En zijn daarmee de resultaten wel betrouwbaar? Grote kans van niet helaas.

Het tweede probleem kan zijn dat beide groepen wel gelijk zijn qua achtergrond, maar dat er een groot verschil is in wat de respondenten menen en vinden ten opzichte van de mensen die niet hebben deelgenomen. Dan hebben de onderzoeksresultaten maar weinig zeggenschap.

Allemaal leuk en aardig, maar het gaat hier om non respons. Mensen die niet deelnemen dus. Hoe kan dan bepaald worden of een van deze of wellicht zelfs beide problemen zich voordoen? Een non-respons onderzoek kan uitkomst bieden. Dit betekent simpelweg dat mensen die niet willen deelnemen aan een onderzoek worden bevraagd naar hun achterliggende motief hiervoor. Het kan zomaar zijn dat het waarom voor het niet willen of kunnen deelnemen nog relevante informatie bevat voor het onderzoek. Dergelijk non-respons onderzoek kan enkel uitgevoerd worden wanneer het veldwerk wordt uitgevoerd middels face-to-face interviews of telefonisch onderzoek. Online onderzoek biedt deze mogelijkheid helaas niet.

Een andere vorm van non-respons onderzoek betreft het met elkaar vergelijken van beschikbare achtergrondgegevens. Dat kan wanneer bijvoorbeeld gebruik gemaakt wordt van een klantenbestand. Hierin zijn over het algemeen diverse variabelen beschikbaar over de achtergrond van de klanten. Na afloop van de dataverzameling kan op basis van die variabelen bekeken worden of er verschillen in achtergrond zijn tussen de respondenten en de niet deelnemers. En dat is wel zo prettig. Deze analyse is bovendien waardevol in een uiteindelijke rapportage of presentatie.

Het mag duidelijk zijn dat non-respons zo zijn invloed kan hebben op een onderzoek, en dan met name op de resultaten. Iets om terdege rekening mee te houden.